Το προγράμμα COMENIUS

Κάθε σχολικό ίδρυμα, το οποίο επιθυμεί να υποβάλει υποψηφιότητα για χρηματοδότηση στο πλαίσιο της ενέργειας COMENIUS 1, είτε ως συντονιστής είτε ως εταίρος ενός σχεδίου, συντάσσει ένα Σχέδιο COMENIUS, στο οποίο αναλύεται η αναμενόμενη συμβολή των ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων συνεργασίας στην περαιτέρω ανάπτυξή του. Το Σχέδιο COMENIUS πρέπει να περιλαμβάνει σύντομη περιγραφή του σχολικού ιδρύματος και των ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων του (ενδεχόμενη πείρα από συνεργασίες, προβλεπόμενες δραστηριότητες και επιθυμητά αποτελέσματα). Το Σχέδιο Comenius κάθε σχολικού ιδρύματος υποβάλλεται παράλληλα με την αίτησή του για οικονομική ενίσχυση σχεδίων στο πλαίσιο της ενέργειας COMENIUS 1 ή για υποδοχή βοηθών καθηγητών γλωσσών COMENIUS. Το Σχέδιο COMENIUS, πέραν του ότι αποτελεί ένα σημαντικό στρατηγικό εργαλείο για το ίδιο το σχολικό ίδρυμα, λειτουργεί και ως έγγραφο αναφοράς, το οποίο χρησιμοποιείται από τις Εθνικές Μονάδες Συντονισμού κατά την αξιολόγηση της υποψηφιότητας του σχολικού ιδρύματος σε σχέση με τις πραγματικές δυνατότητές του. Κατηγορίες υποστηριζόμενων σχεδίων Στον ακόλουθο πίνακα περιλαμβάνονται τα βασικά χαρακτηριστικά των τριών κατηγοριών σχεδίων τα οποία υποστηρίζονται στο πλαίσιο της ενέργειας COMENIUS 1:   Σχέδιο COMENIUS για σχολικά ιδρύματα Σχέδιο COMENIUS για εκμάθηση γλωσσών Σχέδιο COMENIUS για ανάπτυξη σχολικών ιδρυμάτων Με επίκεντρο το μαθητή X X Με επίκεντρο το ίδρυμα Χ Σύμπραξη πολυμερής Διμερής πολυμερής Διάρκεια σχεδίου 3 συνεχή σχολικά έτη κατ ανώτατο όριο κανονικά 1 σχολικό έτος 3 συνεχή σχολικά έτη κατ ανώτατο όριο   1. Σχέδια COMENIUS για σχολικά ιδρύματα Τα σχέδια COMENIUS για σχολικά ιδρύματα πρέπει: - Nα ενσωματώνονται στις συνήθεις δραστηριότητες του σχολείου - Να διεξάγονται στο πλαίσιο του αναλυτικού προγράμματος των μαθητών - Να περιλαμβάνουν ομάδες από περισσότερες τάξεις - Να έχουν τον ευρύτερο δυνατό αντίκτυπο στο σχολικό ίδρυμα. Οι ευρύτεροι θεματικοί τομείς για την ανάπτυξη ενός σχεδίου COMENIUS για σχολικά ιδρύματα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις τέχνες, τις θετικές επιστήμες, την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την πολιτιστική κληρονομιά, την ευρωπαϊκή ιθαγένεια, τη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας ή την καταπολέμηση του ρατσισμού. Παρά ταύτα, επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω θέματα παρατίθενται ενδεικτικά. Τα σχολικά ιδρύματα παροτρύνονται να επιλέξουν οποιοδήποτε θέμα θεωρούν ενδιαφέρον και σημαντικό, εφόσον αυτό θα λειτουργήσει ως κινητήριος δύναμη συνεργασίας και μάθησης στο πλαίσιο του σχεδίου. 2. Σχέδια COMENIUS για εκμάθηση γλωσσών Τα σχέδια COMENIUS για εκμάθηση γλωσσών έχουν στόχο την αύξηση των κινήτρων, της ικανότητας και της αυτοπεποίθησης των νέων όσον αφορά την επικοινωνία σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες. Τα εν λόγω σχέδια υλοποιούνται από ομάδες 10 τουλάχιστον νέων, ηλικίας 12 ετών και άνω, από ιδρύματα εταίρους δύο συμμετεχουσών χωρών. Το βασικό στοιχείο των σχεδίων COMENIUS για εκμάθηση γλωσσών δεν είναι η επίσημη διδασκαλία αυτή καθαυτή, αλλά η εκμάθηση γλωσσών μέσω συνεργασίας επί ενός θέματος κοινού ενδιαφέροντος με νέους από άλλη χώρα. Διδάσκοντες εκτός των καθηγητών ξένων γλωσσών ενθαρρύνονται να συντονίζουν ή να συμμετέχουν στις δραστηριότητες του σχεδίου. Οι εργασίες που προβλέπονται από το σχέδιο θα πρέπει να εντάσσονται στις συνήθεις δραστηριότητες του σχολικού ιδρύματος και να διεξάγονται στο πλαίσιο του αναλυτικού προγράμματος των συμμετεχόντων μαθητών. Ενθαρρύνεται ιδιαίτερα η ανάληψη διατομεακών δραστηριοτήτων. Aμοιβαία ανταλλαγή Η αμοιβαία ανταλλαγή μαθητών, διάρκειας τουλάχιστον 14 ημερών (συμπεριλαμβανομένου του ταξιδιού) αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των σχεδίων COMENIUS για εκμάθηση γλωσσών. Οι ανταλλαγές συνιστούν περιόδους εμπλουτισμένης εργασίας, στη διάρκεια των οποίων οι δύο ομάδες νέων συνεργάζονται στενά στο πλαίσιο του σχεδίου χρησιμοποιώντας την ξένη γλώσσα ως μέσο επικοινωνίας και μάθησης. Οι μαθητές, στη διάρκεια της παραμονής τους στην άλλη χώρα, φιλοξενούνται συνήθως από τις οικογένειες οι μεν των δε. Με τον τρόπο αυτό τους προσφέρεται μια άριστη ευκαιρία να μάθουν τη γλώσσα και να γνωρίσουν τον πολιτισμό του εταίρου. Δίγλωσσο τελικό προϊόν Κάθε σχέδιο πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα ένα "προϊόν", το οποίο θα παράγεται από κοινού από τις δύο ομάδες μαθητών. Το εν λόγω προϊόν, εφόσον βασίζεται στο γραπτό ή προφορικό λόγο, θα πρέπει να παραχθεί στις γλώσσες και των δύο εταίρων ή σε μια δίγλωσση μορφή, στην οποία θα εκπροσωπούνται πλήρως και οι δύο γλώσσες. 3. Σχέδια COMENIUS για την ανάπτυξη σχολικών ιδρυμάτων Tα σχέδια COMENIUS για ανάπτυξη σχολικών ιδρυμάτων προσφέρουν την ευκαιρία στο διευθυντικό και διδακτικό προσωπικό των σχολικών ιδρυμάτων να ανταλλάξουν εμπειρίες και πληροφορίες, να αναπτύξουν από κοινού μεθόδους και προσεγγίσεις για την κάλυψη των αναγκών τους και να εφαρμόσουν πειραματικά και να υλοποιήσουν τις πλέον αποτελεσματικές οργανωτικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις στα ιδρύματα εταίρους. Στα εν λόγω σχέδια συνήθως απαιτείται η συνεργασία φορέων της τοπικής κοινωνίας των σχολείων, όπως τοπική αυτοδιοίκηση, κοινωνικές υπηρεσίες, σύλλογοι και επιχειρήσεις. Θεματικοί τομείς των σχεδίων Οι ευρύτεροι θεματικοί τομείς για την ανάπτυξη σχεδίων θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την πρόληψη των συγκρούσεων και της βίας, την ενσωμάτωση των μειονοτικών ομάδων στα κανονικά σχολεία, μεθόδους ευέλικτης και εξατομικευμένης διδασκαλίας και διαχείρισης της αίθουσας διδασκαλίας, την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών για τη βελτίωση της απασχολησιμότητάς τους, την προώθηση των ίσων ευκαιριών. Παρά ταύτα, επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω θέματα παρατίθενται ενδεικτικά και ότι τα σχολικά ιδρύματα μπορούν να επικεντρωθούν σε οποιοδήποτε θέμα θεωρούν ιδιαιτέρως ενδιαφέρον και σημαντικό. Τρόπος οργάνωσης σχεδίων 1. Χαρακτηριστικά των συμπράξεων Στα σχέδια COMENIUS για σχολικά ιδρύματα και στα σχέδια COMENIUS για ανάπτυξη σχολικών ιδρυμάτων, η σύμπραξη πρέπει να αποτελείται από σχολικά ιδρύματα τριών τουλάχιστον χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Το βέλτιστο μέγεθος της σύμπραξης εξαρτάται από τη φύση του σχεδίου και, ως εκ τούτου, δεν τίθεται ανώτατο όριο αριθμού σχολικών ιδρυμάτων. Στα σχέδια COMENIUS για εκμάθηση γλωσσών, οι συμπράξεις αποτελούνται από δύο σχολικά ιδρύματα, καθένα από τα οποία προέρχεται από μία χώρα που συμμετέχει στο πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται σε κάθε σχολικό ίδρυμα η διδασκαλία της γλώσσας του ιδρύματος εταίρου. Και στις τρεις κατηγορίες σχεδίων, στη σύμπραξη είναι πάντα απαραίτητη η συμμετοχή ενός τουλάχιστον σχολικού ιδρύματος από κράτος μέλος της ΕΕ. Συνιστάται στα σχολικά ιδρύματα τα οποία αναζητούν εταίρους να χρησιμοποιήσουν τις υπάρχουσες υπηρεσίες εύρεσης εταίρων στο Διαδίκτυο, όπως η βάση δεδομένων PartBase (η οποία βρίσκεται στη διεύθυνση http://partbase.eupro.se) και το Partner Finding Forum ( http://www.europeanschoolnet.org/eun_org_pforum/index.cfm ). Οι συμμετέχοντες οργανισμοί αποφασίζουν από κοινού ποιος θα αναλάβει το ρόλο του "συντονιστή του σχεδίου", ποιος δηλαδή θα είναι υπεύθυνος για τον συντονισμό του σχεδίου από άποψη περιεχομένου και διαχείρισης. Ο συντονιστής συναποφασίζει με τους εταίρους για τον παιδαγωγικό προσανατολισμό του σχεδίου, παρακολουθεί την υλοποίησή του από όλα τα συμμετέχοντα ιδρύματα και λειτουργεί ως κεντρικό σημείο επαφής ολόκληρης της σύμπραξης.  2. Διάρκεια σχεδίων Τα σχέδια COMENIUS για σχολικά ιδρύματα και τα σχέδια COMENIUS για ανάπτυξη σχολικών ιδρυμάτων χρηματοδοτούνται για περίοδο μέγιστης διάρκειας τριών συνεχών σχολικών ετών. Για τα σχέδια COMENIUS για εκμάθηση γλωσσών, η διάρκεια είναι κανονικά ένα σχολικό έτος. Σε περίπτωση κατά την οποία είναι ανέφικτη η διοργάνωση και των δύο ανταλλαγών στη διάρκεια του ιδίου σχολικού έτους, η περίοδος δραστηριότητας μπορεί να παραταθεί σε δύο συνεχή σχολικά έτη. 3. Επιλέξιμες δραστηριότητες Οι δραστηριότητες για τις οποίες μπορούν να υποβάλουν υποψηφιότητα για οικονομική ενίσχυση τα σχολικά ιδρύματα είναι οι ακόλουθες: * Εργασίες στο πλαίσιο του σχεδίου που πραγματοποιούνται από μαθητές και προσωπικό σχολικών ιδρυμάτων, όπως: - Σύνταξη και έκδοση φυλλαδίων και άλλου υλικού τεκμηρίωσης σχετικά με τις δραστηριότητες συνεργασίας και το θέμα του σχεδίου κ.λπ. - Ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών, ανταλλαγή, ανάπτυξη και δοκιμή διδακτικού υλικού κ.λπ. - Κατασκευή τεχνικών αντικειμένων, σχεδίων και καλλιτεχνικών αντικειμένων - Χρήση και παραγωγή υλικού των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (π.χ. ιστοσελίδες, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, βιντεοδιασκέψεις) - Επιτόπια εργασία, έρευνα σχετικά με το σχέδιο κ.λπ. - Παραστάσεις (π.χ. θεατρικών έργων, μουσικών έργων κ.λπ.) - Γλωσσική προετοιμασία προσωπικού και μαθητών: η παρεχόμενη γλωσσική προετοιμασία πρέπει να είναι επαρκής, προκειμένου να διασφαλισθεί ότι οι συμμετέχοντες σε δραστηριότητες διακρατικής κινητικότητας θα διαθέτουν τις αναγκαίες δεξιότητες στη γλώσσα ή τις γλώσσες διδασκαλίας του ιδρύματος υποδοχής - Συνεργασία με άλλα σχέδια σε συναφή γνωστικά πεδία (συμπεριλαμβανομένων και των δικτύων COMENIUS 3, βλ. κατωτέρω), ανταλλαγή εμπειριών με άλλα σχολικά ιδρύματα της περιοχής κ.λπ. - Δραστηριότητες αυτοαξιολόγησης - Διάδοση εμπειριών και αποτελεσμάτων του σχεδίου - Διακρατική κινητικότητα εκπαιδευτικού προσωπικού και μαθητών Διαδικασία και χρόνος υποβολής υποψηφιότητας Αιτήσεις υποβάλλονται στο Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Συνιστάται στους ενδιαφερόμενους να συμβουλεύονται τη Γενική Πρόσκληση Υποβολής Προτάσεων, όπου αναφέρονται οι προτεραιότητες και οι προθεσμίες υποβολής αιτήσεων και να έρχονται σε επαφή με το Ι.Κ.Υ. για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις ημερομηνίες υποβολής των αιτήσεων. Επιπλέον για την καλύτερη υλοποίηση του προγράμματος έχουν επιλεγεί 50 υπεύθυνοι από το χώρο της εκπαίδευσης σε ολόκληρη τη χώρα ως προωθητές του Comenius προκειμένου να διευκολύνουν τους εκπαιδευτικούς της περιοχής τους στην υλοποίηση των σχεδίων. Οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα οδηγούν σε χρήσιμα συμπεράσματα που αξιοποιούνται για τη βελτίωση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.